GIS: จีไอเอส : เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ : เทคโนโลยีภูมิศาสตร์ นำเสนอข้อมูลด้านต่าง ๆ ของ GIS เช่น ความหมายGIS การประยุกต์ใช้งานในด้านต่างๆ (สิ่งแวดล้อม ธรณีวิทยา การจัดการขยะ การทำแผนที่ การวิเคราะห์หาพื้นที่เสี่ยงภัย การวิเคราะห์หาพื้นที่เหมาะสม)การอ่านแผนที่ การกำหนดพิกัด ระบบพิกัดทางทหาร ระบบ UTM
ตัวอย่างระบบภูมิสารสนเทศ(GIS) กับการบริหาร
ได้แก่ การจัดทำ GIS ของกระทรวงสาธารณสุข
การจัดทำ GIS ของกระทรวงเกษตรฯ เป็นต้น
การประยุกต์ระบบภูมิสารสนเทศ(GIS)สำหรับงานบริหาร
สามารถที่จะทำให้เราตอบคำถามได้ และสามารถวิเคราะห์ได้ การประยุกต์ระบบGIS งานบริหารเป็นเรื่องของข้อมูลต่าง ๆ ดังนี้
• การบริหารปกครองภาครัฐ
- งานฐานข้อมูลที่ดิน การจัดการการเลือกตั้ง การป้องกันอุบัติภัย การวางผังเมือง การรักษากฎหมาย
• การพัฒนาประเทศ
- การวางแผนพัฒนาด้านเศรษฐกิจ การคมนาคม การสื่อสาร การพัฒนาสาธารณูปโภค การส่งเสริมการท่องเที่ยว
• การบริหารและจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
- ป่าไม้ เหมืองแร่ ทรัพยากรธรณี ปิโตเลียม การเกษตร
• ธุรกิจ
- ด้านอสังหาริมทรัพย์ การตลาด การประกันภัย
ต้นทุนในการทำงาน GIS ค่อนข้างสูง ในการลงทุน 2 ปีแรก ท่านอาจจะเป็นการลงทุนของ Hardware Solfware ข้อมูล บุคลากร ก่อน มี Data พื้นฐานเข้าไป แต่ในระยะยาวควบคุมกันไปก็จะมีเรื่องของ Data เข้ามาเกี่ยวข้อง ถามว่าทำไมถึงทำเรื่องของ Data ตลอด เพราะข้อมูลแผนที่มีการเปลี่ยนแปลงทุกวัน
อุปกรณ์ซอฟท์แวร์
อุปกรณ์ซอฟท์แวร์ ที่สำคัญประกอบด้วย
Operating System ใช้ในการควบคุมการทำงานของระบบ Hardware และติดต่อ User ได้แก่ ระบบ UNIX , Windows ,VMS เป็นต้น
GIS Software ใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาระบบ GIS
Relational Database Management System ใช้ในกรณีที่มีการใช้ข้อมูลบรรยาย(Attribute) ขนาดใหญ่ ได้แก่ Oracle,DB2,Sybase เป็นต้น
GIS Application เป็นโปรแกรมที่เขียนขึ้นโดยใช้ GIS Software เป็นเครื่องมือเพื่อให้ผู้ใช้งานได้อย่างสะดวก
อุปกรณ์ฮาร์ดแวร์
อุปกรณ์ฮาร์ดแวร์ที่จำเป็นหากเป็นงานระบบขนาดใหญ่ประกอบด้วยดังนี้
Server มักจะเป็นเครื่องระดับ UNIX หรือ NT ที่มีความสามารถสูง
Graphic Workstation มักจะเป็นเครื่องระดับ UNIX หรือ PC ที่ใช้จอกราฟฟิกที่มีความละเอียดและความเร็วค่อนข้างสูง
Tape Backup System มักจะใช้เป็นแบบที่มีความจุและความเร็วสูง เนื่องจากข้อมูลมักจะมี ขนาดใหญ่และใช้เวลาในการ Backup นาน
Plotter มักจะใช้ Inkjet Plotter สีเนื่องจากมีราคาไม่แพงมาก และบำรุงรักษาง่าย
Digitizer Tablet ขนาด A0 หรือ A1 ที่มีความแม่นยำ (Accuracy)ค่อนข้างสูง
การเชื่อมโยงข้อมูลภูมิสารสนเทศ GIS กับ ข้อมูลสารสนเทศเชิงบรรยาย MIS
ข้อมูลเชิงภูมิศาสตร์
ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data)
ข้อมูลเชิงบรรยาย (Attributes)
เวลา (Time)
ข้อมูลเชิงพื้นที่และข้อมูลเชิงบรรยายมีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกัน
• ข้อมูลเชิงพื้นที่ (Spatial Data)
สิ่งต่าง ๆที่ปรากฎบนพื้นโลก ล้วนสามารถกำหนดที่ตั้งลงไปได้
1.ข้อมูลเชิงพื้นที่(Spatial Data) ก็คือ ข้อมูลที่เป็นกราฟฟิก เป็นข้อมูลที่มีรายละเอียดในด้านแผนที่ต่าง ๆจะเห็นเป็นข้อมูลของถนน เป็นต้น
2.ข้อมูลเชิงบรรยาย(Attributes) คือ ข้อมูลที่เป็น Excel ข้อมูลเชิงบรรยายของจังหวัด ข้อมูลของตัวชี้วัดของกระทรวงมหาดไทยที่จะนำมาใช้
3.เรื่องของเวลา (Time) ความแตกต่างของการใช้ที่ดินแต่ละช่วงเวลา คำว่า เวลา เป็นข้อมูลของพิ้นที่หรือ เชิงบรรยาย มีความทันสมัยไหม สามารถนำไปวิเคราะห์ต่อได้ไหม
4.ในการจะนำ GIS ไปใช้งานทั้ง 2 อันนี้ต้องสามารถเชื่อมโยงกันได้ เพื่อนำไปใช้งานได้ต่อไป
ระบบพิกัด (Coordinate System)
1) ระบบพิกัดภูมิศาสตร์ (Geographic Coordinate System) เป็นระบบพิกัดที่กําหนดตําแหน่งต่างๆบนพื้นโลก ด้วยวิธีการอ้างอิงบอกตําแหน่งที่มีหน่วยเป็นองศา ลิปดา ฟิลิปดา เช่นตำแหน่งที่ละติจูด 5 30 45 N ลองจิจูด 100 20 30 E
2) ระบบพิกัดกริดแบบ UTM (Universal Transverse Mercator co-ordinate System) เป็นระบบพิกัดที่กําหนดตําแหน่งต่างๆบนพื้นโลก ด้วยวิธีการอ้างอิงบอกตําแหน่งที่มีหน่วยเป็นเมตร เช่นตำแหน่งที่ 753282 E 1472253 N
อนึ่ง ทางการทหารจะมีหลักการอ่านพิกัดโดยยึดรูปแบบของระบบพิกัดกริดแบบ MGRS (Military Grid Reference System ) โดยจะมีอ่านค่าอักษรประจำกริดกำกับค่าพิกัดด้วย เช่นตำแหน่งที่ 47NPH5240068400
องค์ประกอบของระบบภูมิสารสนเทศ(GIS)
• ข้อมูล
• อุปกรณ์ฮาร์ดแวร์
• อุปกรณ์ซอฟท์แวร์
• กระบวนการ
• บุคลากร
ระบบภูมิสารสนเทศ(GIS)สำหรับงานบริหาร
1. เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
2. องค์ประกอบของระบบภูมิสารสนเทศ (GIS)
3. การประยุกต์ระบบภูมิสารสนเทศ(GIS)สำหรับงานบริหาร
4. ตัวอย่างระบบภูมิสารสนเทศ(GIS) กับการบริหาร
1. เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ A map is worth thousand reports
ความคิดแรก ๆเกิดจากเรื่องของแผนที่ มีประโยคๆหนึ่งแทนได้เป็นพัน ๆคำ เมื่อเข้าไปดูรูปภาพที่เราเห็น ตัวภาพที่เห็น เขาบรรยายเหตุการณ์ สถานการณ์ตอนนั้น ให้เราฟังรวมแล้วก็เป็นพันคำ
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เป็นแผนที่ที่เก็บไว้ในระบบคอมพิวเตอร์ ที่มีข้อมูลเชิงบรรยายเข้ามาเกี่ยวข้องทางด้านกราฟฟิก ข้อมูลทางด้านภูมิประเทศ หากเรามองแผนที่ๆหนึ่ง จะได้จากแผนที่คือ เรื่องของตำแหน่ง ดูแผนที่เพื่อให้ทราบตำแหน่ง ทิศทาง ระยะทาง ดูเพื่อให้ทราบพื้นที่ สิ่งเหล่านี้ก็จะเป็นการนำมาประมวลผลต่อไป
สรุปก็คือ เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เป็นเทคโนโลยีสำหรับการสำรวจ จัดสร้าง จัดการ วิเคราะห์ ใช้งาน และนำเสนอข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ผ่านระบบคอมพิวเตอร์ นี้คือคำจำกัดความเบื้องต้นของคำว่าเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เพื่อที่จะให้ท่านก้าวไปอีกขั้นหนึ่งเพื่อนำมาใช้ในการบริหารงานต่อไป
สมมติว่า เรามีโลกอยู่ใบหนึ่ง ที่เป็นโลกจริง ๆ เพื่อจัดทำเป็นแผนที่โดยแยกเป็นชิ้น ๆแล้วเก็บไว้ในฐานขัอมูล แล้วถึงนำมาวิเคราะห์ใช้ในการตัดสินใจ ใช้ในการวางแผน ใช้ในการมอนิเตอร์งานต่าง ๆ ในพื้นที่หรือในองค์กรที่เราอยู่ นี้คือภาพรวมของข้อมูลเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศสำคัญอย่างไร ?
มีความสำคัญดังนี้ คือ
• ข้อมูลที่มนุษย์ต้องการเกือบทั้งหมด เกี่ยวข้องกับสิ่งต่าง ๆบนโลก
• ข้อมูลตำแหน่งที่ตั้งของสิ่งต่าง ๆบนโลก ที่เป็นปัจจัยสำคัญต่อการตัดสินใจของมนุษย์
• ช่วยให้มีฐานข้อมูลภูมิสารสนเทศ(แผนที่) ที่จัดเก็บในรูปแบบข้อมูลดิจิตอล
• ช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อประโยชน์ในการตัดสินใจ
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ ตอบคำถามอะไร ?
นั่นคือ เป็นข้อมูลที่ตอบคำถามอะไรให้แก่เรา คือ
Where - เดินทางไปที่ไหน เราใช้แผนที่ในการตอบ
How Far - ไกลเท่าไหร่
How big - พื้นที่มีขนาดเท่าไหร่ สามารถใช้ได้เกือบทุกรื่อง อาทิเช่น เรื่องของที่ดิน ขอบเขตการปกครอง
Connected to - มีความเชื่อมโยงกันแบบไหน จังหวัดที่อยู่ใกล้เคียงเรา มีผลกระทบที่ไหน เช่น เรื่องน้ำท่วมของจังหวัดน่าน ใช้แผนที่เข้าไปช่วยในการจัดทำ ทิศทางนำไหลไปทางไหน ใช้ข้อมูลไปช่วยวางแผนป้องกัน
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ
ความคิดแรก ๆเกิดจากเรื่องของแผนที่ มีประโยคๆหนึ่งแทนได้เป็นพัน ๆคำ เมื่อเข้าไปดูรูปภาพที่เราเห็น ตัวภาพที่เห็น เขาบรรยายเหตุการณ์ สถานการณ์ตอนนั้น ให้เราฟังรวมแล้วก็เป็นพันคำ
เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เป็นแผนที่ที่เก็บไว้ในระบบคอมพิวเตอร์ ที่มีข้อมูลเชิงบรรยายเข้ามาเกี่ยวข้องทางด้านกราฟฟิก ข้อมูลทางด้านภูมิประเทศ หากเรามองแผนที่ๆหนึ่ง จะได้จากแผนที่คือ เรื่องของตำแหน่ง ดูแผนที่เพื่อให้ทราบตำแหน่ง ทิศทาง ระยะทาง ดูเพื่อให้ทราบพื้นที่ สิ่งเหล่านี้ก็จะเป็นการนำมาประมวลผลต่อไป
สรุปก็คือ เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เป็นเทคโนโลยีสำหรับการสำรวจ จัดสร้าง จัดการ วิเคราะห์ ใช้งาน และนำเสนอข้อมูลสารสนเทศภูมิศาสตร์ผ่านระบบคอมพิวเตอร์ นี้คือคำจำกัดความเบื้องต้นของคำว่าเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ เพื่อที่จะให้ท่านก้าวไปอีกขั้นหนึ่งเพื่อนำมาใช้ในการบริหารงานต่อไป